Exotic Shorthair Kedisi Fiziksel Özellikleri ve Bakımı

Exotic Shorthair kedisi, çocukluğumuzda karşı dairede oturan ufak tefek, güzel gözlü, tombul teyzenin yıllar sonra tüm sevecenliği ve sıcakkanlılığıyla bir kedide hayat bulmuş hali gibidir!

Bir göz yanılsaması yaratan bu etine dolgun görüntünün sebebi; vücudundan başına, hatta kulak uçlarına kadar yuvarlak olan hatları, kısa bacakları, şişkin yanaklarıdır.

Bu tıknaz vücut formuna basık bir burun, düz bir yüz, iri gözler de eşlik ettiği için ilk bakışta bir İran kedisi zannedebilirsiniz.

Ne de olsa kedimiz, özellikle İran kedisinin baskın özelliklerini almış melez bir soy ağacına sahip.

Exotic Shorthair kedisinin, ilk kez “60”larda Amerika’da, İran kedilerinin Amerikan Shorthair kedilerle çapraz çiftleştirilmesiyle başlayıp, başka bazı kısa tüylü ırkların da denendiği bir geçmişi var. Değişmeyen tek şey, her defasında İran kedisinin genetik özelliklerinin üstün gelmesi olmuş.

Ancak, zaman içinde popülerliğinin giderek artmasında etkili bir özelliği, aynı zamanda onu İran kedisinden ayıran tek fark; tüyleri kısa!

Bir Exotic Shorthair kedisi sahiplenmeyi düşünenlerin daha kolay karar vermesini sağlayabilecek bir özellik bu; daha kısa tüyler demek çok daha kolay kürk bakımı demek!

Bu arada bana kalırsa, yüzyıllardır dünya çocuklarının sevgilisi olmuş oyuncak ayı Teddy Bear’den ilhamla Teddy lakabını alması tesadüf değil!

Çünkü türüne özel yumuşacık çift katmanlı, sık bir kürkle kaplı pufuduk vücudu, görende tombul yanaklarından bir makas alıp sarılma isteği uyandırıyor.

Zaten munis, sevecen ve sakin yapısıyla, kendisiyle ilgilenen herkesle kolayca anlaşacağından, şöyle kocaman bir sarılış, rahat bir kucak tam ona göre.

Yetişkin olanları, 3.5- 6 kg arasında olur ancak iştahlı veya çok tembel bir Exotic Shorthair kedisini kendi haline bırakma hatasına düşerseniz o küçük ve yere yakın bedeni 7 kiloya kadar çıkabilir, aman dikkat!

Evde bakımı, uzun tüylü atalarına göre sizi pek yormaz dedim ama; veteriner kontrollerinin özellikle ihmal edilmemesi gereken bir ırk olduğunun da altını çizeyim;

Çünkü genetik olarak, solunum yolu, böbrek ve göz hassasiyeti olan Exotic Shorthair kedileri, 12-16 yıl arasındaki ortalama yaşam sürelerinde mutlu ve keyifli olmak kadar sağlıklı kalabilmek için de sizin şefkatinize, özen ve dikkatinize fazlasıyla ihtiyaç duyar.

Şimdi, bu toparlak dostumuzu künyesindeki kısa bilgilerden başlayarak daha yakından tanımaya çalışalım:

Kısaca Exotic Shorthair Kedisi

• Irk: Kısa tüylü.
• Ülke: Amerika.
• Grubu: Tam zamanlı ev kedisi.
• Lakapları: Teddy (Teddy Bear), Tembellerin İran kedisi.
• İlk Uluslararası Tescil Tarihi: 1966 (CFA)
• Görünüm: Yuvarlak hatlı. Yumuşak ve sık kısa tüyler; yoğun tüylü kısa kuyruk; kısa, kalın kemikli, güçlü bacaklar; geniş yuvarlak patiler; yuvarlak bir kafayla çevrelenmiş dolgun yanaklı, iri gözlü, basık burunlu bir yüz ve uçlara doğru yine yuvarlaklaşan içi tüylü küçük kulaklar.
• Ağırlık: Dişilerde 3.5- 5 kg, erkeklerde 4- 6 kg.
• Kürk: Türüne özel. Ekstra yumuşak ve çift katmanlı. Pamuk yumuşaklığındaki sık alt katman tüylerin desteklediği son derece ipeksi, yoğun ve gölgeli üst katman tüylerden oluşan bir kürk. Kırmızı, mavi, siyah, krem, kahve ve lila tonlarında tek renk ya da beyazlı grili gümüşi, mavi gölgeli, tekir ve alaca; hemen her renk ve desende olabilir.
• Göz rengi: Bakır sarısı, yeşil, mavi- yeşil, mavi gibi çok çeşitli renk ve tonlarda.
• Yaşam süresi: 12- 16 yıl.
• Karakter: Sakin, uyumlu, dışa dönük, sevecen, ilgiye düşkün ama talepkar değil, kucak delisi.
• Sosyal Beceri: Yüksek. Kalabalık evler için ideal. Herkesle dostluk kurabilir.
• Enerji düzeyi: Düşük- orta.
• Özel Beceri: Uyum yeteneği çok yüksek. Her türlü ev ortamına, öğretilen kurallara çok kısa sürede alışır. Zekası ve ılımlı karakteri nedeniyle yapması ve uzak durması gerekenleri çabuk öğrenir.
• Genetik Hassasiyetler: Üst solunum yolları sorunları, polikistik böbrek rahatsızlığı, gözde işlev bozuklukları.
• Özel Bakım: Göz ve burun temizliğine özellikle dikkat edilmeli.

Exotic Shorthair Karakteri

Çevresiyle kısa sürede uyum sağlayan bu sevgi yumağı, aileler için ideal bir evcil arkadaş seçeneği.

Yumuşak başlı, rahatına düşkün, arkadaşlıktan hoşlanan Exotic Shorthair kedileri, sıcakkanlı ve kolay iletişim kurabileceğiniz ırklardan.

Sağlıklı bir Exotic Shorthair kedisinin meraklı, zeki ve dışa dönük davranışları, hiçbir zaman çevresine zarar verecek ya da evinizin altını üstüne getirecek bir enerji yoğunluğunda değildir.

Aksine, yavruyken bile eşyaları parçalamaktan uzak duran, tırnaklarını kullanmamaya özen gösteren ‘nazik’ bir ırk diyebilirim.

Fiziksel ihtiyaçları karşılandığı sürece onu huysuzlanırken görmek çok zordur.

Çoğunlukla çevresindeki insanlara da bulaştırdığı sakin mutluluğu en az kürkü kadar yumuşak ses tonunda da hissedilir.

Nadiren konuşur. Zaten o iri güzel gözler, söylemek istediğini rahatlıkla anlatacaktır.

Koltuğunuza yayılmışken ayakucunuza gelip bakışlarını karşı konulmaz bir masumiyete ayarlayan bu oyuncu ufaklık, sizden kucak daveti koparana kadar yerinden kıpırdamaz!

Dişileri, erkeklere oranla biraz daha nazlı ve ilgisiz görünebilir.

Sanki sizin ilginizin yanı sıra uğraşması gereken önemli meseleleri varmış gibi davranabilecek bir dişiye karşılık, erkek Exotic Shorthair kedileri hemen her zaman sarılıp kucaklanmaya hazırdır.

Dizlerinize yatmak harika bir fikirdir ama omzunuza yerleşmeyi de tercih edebilir.

Oyuna olduğu kadar mıncıklamaya da nadiren hayır der.

İlgi

Herkesin ilgisini onun kadar kayıtsız şartsız, memnuniyetle kabul eden bir başka ırk zor bulunur desem çok da yanlış olmaz!

Evet, ilgi ister ama bu, kimi türlerde olduğu gibi talepkar ve ısrarcı bir ilgi değildir.

Arkadaşlık teklifinizin koşullarını sizin belirlemenize izin verecek, çevrenizde olabilmek ve ev yaşamının aktif bir parçası olmak için her fırsatı değerlendirecektir.

Misafiri eksik olmayan ev ortamları onun için bulunmaz bir şanstır.

Öte yandan, favorisi olan köşelerde günün büyük bir kısmını uyuyarak, pencerede manzara seyrederek geçirecek kadar kendiyle mutlu hatta tembelliği seven bir yanı da yok değil!

Yani, herkesin çalıştığı ya da bir şekilde gündüz saatlerinde kimsenin olmadığı evlere de uyum sağlayabilir.

Ancak yine de etrafında onunla ilgilenen insanlar görmeyi ve uzun süreler yalnız kalmamayı tercih eder.

Oyun

Her ne kadar çoğu zaman tembelliğe yatkın oluşundan bahsetsek de kimi Exotic Shorthair kedileri, soyunun diğer kolu olan American Shorthair kedisi atalarının enerjisinden de miras almıştır.

Ancak her halukarda, ‘basit ve sade zevklerin kedisi’dir!

Oyuncak sepetini doldurmak için, bütçeniz kedilere özel malzemeler satın almaya uygun değilse hiç endişe etmeyin;

Musluktan damlayan su; buruşturulup top haline getirilmiş bir kağıt öbeği; bir yün yumağı ya da bir parça ip, izlemesi ya da peşinde koşması için harika seçenekler olacaktır.

Enerjisi fazla olanlara, ‘tut-yakala’ tarzı oyunlarla, av-avcı egzersizlerinden yaptırmak isterseniz bir evcil hayvan marketinden zilli minik toplar, ucunda küçük bir fare ya da balık figürü olan kedi oltalarından satın alabilirsiniz.

İnsanlarla İlişki

Yalnız yaşayanlar; küçük veya geniş aileler; hemen her yaştan küçük çocuklar için ideal bir ev arkadaşı olur.

Uyum yeteneği ve bulunduğu ortamın gereklerini kolayca kavrayacak kadar zeki oluşu, arkadaş olmaya istekli hali Exotic Shorthair kedisinin evcil hayvanlar sıralamasında her zaman üst basamaklarda oluşunu fazlasıyla açıklar.

Diğer Hayvanlarla Sosyalleşme

Kendisi gibi yumuşak başlı ve arkadaş canlısı tüm kedi ve köpeklerle hatta kuşlar ve tavşanlarla dahi kolaylıkla iletişim kurar. Büyük köpekler ya da Norveç Orman Kedisi gibi iri kedi türleri de buna dahil.

Yeter ki, eve ilk getirdiğinizde bir süre ayrı odalarda tutup birbirlerinin varlığına, kokusuna alışmalarını ve sizin gözetiminizde tanışmalarını sağlayın.

Hayvan dostlar edinmek onu çok mutlu edecektir.

Eğitilebilirlik Düzeyi

Kolay eğitilir, çoğu kedinin kötü ününü boşa çıkaracak kadar kısa sürede “Hayır!”ın anlamını öğrenir. Öğretilen “kırmızı çizgilere” uyar.

Exotic Shorthair Fiziksel Özellikleri

Genel Görünüm

Bir Exotic Shorthair kedisine hangi açıdan bakarsanız bakın, onu tanımlamak için akla gelebilecek ilk ve en uygun kelime; yuvarlak!

Son derece yumuşak dokuda bir kürkle kaplı olan nispeten ufak vücudu; minik bir topu andıran kafası, sevgi dolu ama zeki ve dikkatli iri gözleri, silindir bir fırçaya benzeyen kısa kuyruğu, iri ve geniş patileri; kısaca sahip olduğu formun her bir parçası mükemmel bir eğimle yuvarlatılmış gibidir.

Ancak, heybetli bir irilikte olmaması sizi yanıltmasın;

Exotic Shorthair kedisi çok sağlam ve dengeli bir vücut yapısına; boyu gibi kısa ama kalın boyun ve bacaklara; ağır kemiklere sahip.

Mütevazı boyutlarının altında, güçlü kaslar ve adeta bir kısa mesafe koşucusunun dayanıklılığı yatıyor.

Genelde her ırkta olduğu gibi dişileri, erkeklere oranla biraz daha küçük vücutlu oluyor.

Aynı oran kiloda da geçerli; 3.5- 5 kg arası bir dişiye karşılık erkek bir Exotic Shorthair kedisi, 6 kiloya hatta bazıları 7 kiloya kadar çıkabilir.

Yüz

Exotic Shorthair kedisinin, dış hatları yuvarlak olan yüzüne, cepheden bakıldığında düzdür ve dolgun yanaklarla çevrelenir. Bu tombul görüntüde kürk özelliğinin de katkısı var elbette.

Birbirine, alışılmıştan daha yakın duran, iri gözler çoğunlukla yuvarlak ama, kimisinde nadiren biraz daha ovalimsi bir şekil alabiliyor.

Bu büyüleyici gözlerin rengi, biraz da kürk rengiyle ilişkili.

Mesela, beyaz ya da parlak bir gümüşi gri-beyaz, ya da altın pırıltılı sarı kürklü olan kediler, genellikle yeşil, mavi ya da mavi-yeşil gözlere sahip oluyor.

Kahve, mavi ve kızılın ton ve desenlerinde olanların daha çok, mükemmel parlaklıkta bakır sarısı gözleri var.

Gözler arasında belirgin bir basıklığın alta doğru yükseldiği noktada, kalkık minik bir burnu var.

İçi tüylü, hafif öne doğru eğimli birbirine uzak küçük kulakları, yuvarlak kafasına uyum sağlamak ister gibi uçlara doğru yuvarlaklaşır.

Kürk

Bu tıknaz ama güçlü kedinin yumuşak kelimesini yetersiz kılacak kadar özel bir kürkü var.

Bu kürk, çift katmanlı sık dokusuyla onu, tüm kısa tüylü kedi ırkları arasında eşsiz kılıyor.

İran kedisi atalarından miras havımsı alt katman, üstteki çok yumuşak ve sık tüylere bir pelüş görünümü kazandırıyor.

Exotic Shorthair kedilerinin kürklerinde hemen her renk ve desene rastlamak mümkün:

Tek renkte çoğunlukla; beyaz, siyah, mavi, kızıl, krem, lila.

Ya da altın ışıltılı sarılar; koyu gri alacalı siyahlar; uçları gümüşi parlaklıkta maviler; çizgili gri-beyaz tekirler; sıklıkla yüzün alt yarısında ve göğüste ipeksi bir beyaza doğru açılan türlü renk, gölge ve desende mükemmel bir kürkün tüm özellikleri mevcut.

Exotic Shorthair Yavru Dönemi

Exotic Shorthair kedilerinin yavruları yavaş gelişir, ergenliğe geçişleri de diğer ırklara göre geç olur. Olgunluğa erişmeleri ise 2 yaşını bulur.

Yani, eğer kediden yavru almak isteyen bir hayvan sever ya da yetiştirici değilseniz; tüm evcil dişi ve erkek kediler gibi Exotic Shorthair kedinizi de erken yaşta kısırlaştıracağınızı varsayarak;

etrafa koku bırakmanın derdine düşen erkek veya çiftleşme dürtüleriyle mızmızlanan dişi bir kediyle neredeyse hiç uğraşmak zorunda kalmayacaksınız, diyebilirim.

Yavrular, yetişkinlere göre daha enerjik ve meraklıdır ancak yine de tozu dumana katacak bir hareketlilikten söz etmiyorum. 12 ile 16. Hafta arasındaki ilk yavru dönemi sonrasında annelerinden ayrılabilirler.

Yavru bir Exotic Shorthair kedisini eve ilk kez getirdiğinizde,  kendisine sunulan ortamı tanımaya çalışırken insan dostlarının yakınlığına ve rehberliğine ihtiyaç duyacaktır.

Yetişkin bir Exotic Shorthair kedisi belli sürelerle kendisini oyalamayı bilir ancak yavruların çok uzun zaman diliminde yalnız bırakılmamaları sevecen doğalarına zarar vermemek açısından önemli.

Zeki ve çok yumuşak başlı oldukları için evde yaşam kurallarını öğrenmekte hızlı ve sorunsuzdurlar.

Bu dönemde verilecek; kedi kumu, tırmalama tahtası, mama ve su kabı noktaları, kediye özel uyku alanları gibi yön, yer ve günlük ihtiyaç eğitimlerini sizi üzmeden tamamlarlar.

Exotic Shorthair Bakımı

Uzun tüylü ırklarda her kedi sahibinin ve aslında bir bakıma kedinin de korkulu rüyası olan kürk bakımı, özellikle İran kedilerinde çok özen gösterilmesi gereken bir başlıkken, çoğu etkileyici özelliğini ondan alan Exotic Shorthair kedisi tam da bu noktada altın değerinde bir farkla; kısa tüyleriyle bir adım öne çıkıyor!

Bu özellik; ona ‘Tembellerin İran Kedisi’ yakıştırmasının yapılmasına bile sebep olmuş.

Kesinlikle bir İran Kedisi’ne göre bakım periyodlarının arası daha uzun. Ama bu, ihmal edebileceğiniz anlamına gelmiyor elbette.

Kısa tüylü de olsa bir Exotic Shorthair kedisi sahiplendiğinizde üstlenmeniz gereken bakımla ilgili bazı başlıklara bir göz atalım:

Tarama

Her gün taramanıza ihtiyacı olmayan orta uzunluktaki tüyleri çok fazla da dökülmez aslında.

Ancak yine de haftada bir veya iki kez taramanız, hem kürkünün güzelliğini ve parlaklığı koruyup olası tüy topaklanmalarına engel olacak; hem de tüyler arasına yerleşebilecek olası bit, kene ve pire gibi zararlıları erken fark edip önlem almanızı sağlayacaktır.

Tarama için, bir uzun uçlu bir de fırça formunda iki ayrı aparat bulundurmanız ya da evcil hayvan marketlerinde bulabileceğiniz tarama kitlerinden edinmeniz işinizi kolaylaştırır.

Exotic Shorthair kedileri taranma sırasında genellikle çok mızmızlanmaz.

Buna karşın, ilk denemenizde kullanacağınız fırçayı koklatıp ona tanıtmanız ve ensesinden kuyruk ucuna doğru vücudunun ön ve arkasındaki tüyleri yumuşak ve yavaş bir şekilde taramanız, kedinizin bu işlemin ona zarar değil keyif vereceğini anlamasına yardımcı olur.

Eğer ilk anda hoşlanmazsa biraz ara verip bir süre ya da bir gün sonra tekrar denemeniz yerinde olur.

Ayrıca, şefkatli bir tonda onunla konuşmanız tarama seanslarının daha kolay ve eğlenceli olmasına katkıda bulunabilir.

Yıkama

Diğer yazılarıma göz atanlar biliyor olabilir ama ben yine belirteyim; sağlıklı bir kedi kendini temizlemeyi bizden çok daha iyi başarır bu nedenle bence, hele ki sadece ev ortamında bulunan bir kedinin yıkanmaya ihtiyacı yoktur.

Tabii bazı istisnalar dışında.

Bit gibi parazitlerin varlığında; kediniz kum kabına yayılıp kestirmekten, dışarı çıkıyorsa çamur birikintilerinde koşturmaktan hoşlanıyorsa ya da hayli kötü bir senaryo olarak bir anlık boşluktan faydalanıp masadaki sosa dalmaya çalışırken kaseyle sarmaş dolaş yere yuvarlanmışsa yıkanması kaçınılmaz olabilir.

Bazen de Sfenks kedisi gibi bazı tüyden yoksun türlerin, vücutlarında biriken yağın temizlenmesi için düzenli olarak banyoya ihtiyacı olur.

Kimi kaynaklar, benimle aynı fikri paylaşırken bazıları Exotic Shorthair kedilerinin sık kürklerinin taranma dışında sağlıklı ve parlak kalabilmesi için en azından ayda bir yıkanmasını tavsiye ediyor.

Eğer sizin düşünceniz de bu yöndeyse birkaç önerim olacak;

Çoğu kedi sudan hoşlanmadığı için kedinizi erken yaşlarda banyo seanslarına alıştırmanız ikiniz için de yıkanma günlerini kolay hatta eğlenceli hale getirir.

Kapı ve varsa pencereleri kapalı ve yeterince sıcak bir banyoda, genişçe bir leğeni ılık olmasına özen gösterdiğiniz bir miktar suyla doldurup kedinizi yerleştirin. Kedilere özel şampuanlardan kullanarak bir sünger yardımıyla ya da elinizle, yüzüne (kulak, göz ya da ağzına şampuanlı su kaçmaması için) gelmeyecek şekilde vücudunu yavaşça ovalayarak tüylerini yıkayın. Poposunu ve patilerinin aralarını ihmal etmeyin.

Sonra küvete alıp duş başlığını kullanarak fazla basınçlı olmayan bir suyla, yine ılık bir durulama yapabilir ya da tüm bu banyo seansına doğrudan küvette başlayabilirsiniz.

Malzemelerinizin hazır, suyun sıcaklığının önceden ayarlanmış olması, kedinizin huysuzlanıp kaçma girişiminde bulunması ihtimaline karşın işinizi kolaylaştıracak, banyoda geçirilecek süreyi kısaltacaktır.

Sonrasında yumuşak bir havluyla iyi bir kurulama yapmak, eğer izin verirse bir saç kurutma makinesiyle düşük ısıda uzaktan tüyleri havalandırarak kurumalarını hızlandırmak yeterli olur.

Eğer makineden hoşlanmıyorsa, evin, şömine, radyatör gibi bir ısı kaynağının olduğu uygun bir odasına, bir dinlenme yatağı yapıp içine yerleştirerek orada iyice kuruyana kadar onunla biraz oturmak, tüylerini tarayarak sohbet etmek ikinizin de hoşuna gidebilir.

Gözler ve Burun

Exotic Shorhair kedilerinin de tıpkı İran kedileri gibi göz ve burun temizliği önemli.

Düz yüzlerinde, iki gözün arasında içe doğru çökmüş gibi duran bölge nedeniyle gözyaşı kanalları sık sık yoğun sıvı biriktirir, bu da kısa sürelerde çapaklanmalara yol açar. Aynı şekilde basık olan burunları kurumaya ve tıkanmaya meyillidir.

Bu nedenle, haftada bir iki kez kontrol etmeniz ve nemlendirdiğiniz bir parça pamuk veya küçük pamuklu bir bezle, gözün veya burnun içine sokmadan hafif dokunuşlarla silmeniz hem kedinizi rahatlatacak hem de olası enfeksiyon ve kuruluktan kaynaklı tahrişlerin önüne geçecektir.

Ancak çok fazla miktarda ve/veya renk değiştirmiş akıntı, kanama, yara gibi belirtiler varsa sebebin kaynağı vücutta başka bir sorun da olabilir.

Böyle durumlarda veterinerinize danışmanız gerekir.

Oda Sıcaklığına Dikkat!

Exotic Shorthair kedilerinin basık burunları ve kısa burun kanalları özellikle ortam ısısına karşı çok hassastır.

Yüksek sıcaklıklar, zaten sık ve kalın bir kürke sahip olan kedinizin burnunu da hızla kurutacağından nefes alıp vermekte güçlük çekmesine neden olur.

Kendini yeterince serinletemeyen kedi en iyi ihtimalle huzursuzlanmaya başlayacak ve halsiz düşecek, daha kötüsü; bu durum sürekli olursa oksijen alışverişinde dengesizlik ve yetersizlik sonucu pek çok sağlık problemi, sinüs sorunları, hatta devamlı maruz kalırsa solunuma bağlı kalp yetersizlikleri baş gösterecektir.

Evinizin ortam sıcaklığına dikkat etmeniz ve mevsimine göre 20- 25 derece aralığında seyretmesine özen göstermeniz hem sizin hem de minik dostunuzun sağlığı için faydalı olur.

Exotic Shorthair kedileri için,  genetik hassasiyetleri nedeniyle, yüksek sıcaklıklar kadar rutubetli ve aşırı nemli ortamların da risk taşıdığını belirtmekte fayda var.

Dişler

Exotic Shorthair kedisinin, geniş ve güçlü ancak kısa bir çenesi var. Bu nedenle, kimi zaman dişlerinde çarpıklıklar ya da ağzının içine doğru eğimlenmeler olabiliyor.

Bu da; herhangi bir ağız içi enfeksiyonundan, diş kaybından ya da diş eti sorunundan korunabilmesi için diş temizliğine özen göstermeniz anlamına geliyor.

Kediler için özel üretilmiş ve onun beğenisini kazanacak türlü aromalarla hazırlanmış macunlardan ve minik kedi diş fırçalarından hemen her evcil hayvan marketinde bulmanız mümkün.

Çocuk diş fırçası da iş görür, ancak kendi diş macununuz kedinize uygun değildir.

İki haftada bir arkadan öne doğru dairesel hareketlerle dişlerini fırçalamanız ve aynı şekilde diş etlerine masaj yapmanız ağız sağlığı için yeterli olacak. Bu işlemi veterinerde de yaptırabilirsiniz.

Ancak dikkat; dediğim gibi güçlü bir çenesi olduğu için eğer diş temizliğini kendiniz yapacaksanız mutlaka onun onayını alın!

Aksi taktirde “git başımdan!” ısırıklarına maruz kalabilirsiniz!

Kulaklar

Göz ve burun için yaptığınız temizliği, iki haftada bir yine hafif nemli bez ya da bir parça pamukla tüylü kulak içlerine de uygulamanız iyi olur.

Böylelikle, hem herhangi olası bir tahriş, yara veya kulak parazitinin oluşumunu erken tespit etmeniz kolaylaşır, hem de kulak derisinin ürettiği, tüylerin de fazlasını ememediği yağın birikmesini de engellemiş olursunuz.

Göz ve burun temizliğinde olduğu gibi kulaklarda da, pamuk çubuk kullanmaktan ve kulak kanalına herhangi bir şey sokmaktan kaçının.

Tırnaklar

Küçük yaşlarda, evdeki tırmalama tahtasını kullanmayı kısa sürede öğrenecektir.

Ama yine de; iki haftada bir patilerinin ortasına hafifçe bastırarak ortaya çıkan tırnakların uzunluğuna bir göz atmakta fayda var.

Eğer fazla uzamış ya da kısmen kopup kırılmışsa bir kedi tırnak makasıyla uçlarından bir parça kesmek faydalı olur.

Böylelikle hem evdeki koltuk, halı, yatak, yastık gibi tekstil malzemesine ve ahşaplara gelecek zarardan, hem de kedinizi içe doğru kıvrılarak rahatsız etmeye başlayacak pençelerden korunmuş olursunuz.

Bu işlemi veteriner kontrolleri sırasında da yaptırabilirsiniz.

Exotic Shorthair Beslenmesi

Çoğu araştırma, yetersiz beslenme kadar fazla kilonun da bir kedinin ömrünü ortalama iki yıl azalttığını gösteriyor.

Üstelik yaşlılık dönemlerinde şişman kedilerin eklem sorunları daha da fazla oluyor.

Bu tür sorunlardan Exotic Shorthair kedileri muaf tutulmuyor elbette.

Kedinizi neşelendirmek için gereğinden fazla ve sık beslemek orta ve uzun vadede çok ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

4-6 kilo arasındaki Yetişkin bir Exotic Shorthair kedisinin öğün sayısını ikiyle sınırlı tutmanız, sabah ve akşama bölünmüş; toplamda 250- 350 gr yaş ya da 60- 90 gr arası kuru mama vermeniz yeterlidir.

Benim önerim, kesinlikle vitamin, mineral ve yüksek protein içeren kaliteli ve tam kapsamlı yaş ya da kuru mamalardan vermeniz.

Sabah ve akşam öğünlerini çeşitlendirmek ve aşırı yağ ya da tuz tüketiminden (kuru mamalardaki miktarları yüksek olabilir) kaçınmak için kuru ve ıslak mamaları bölüştürerek vermek iyi olabilir. Toplam miktarları ona göre ayarlamayı unutmayın!

Ayrıca, deneyerek hangisinin (et/tavuk/balık ve bunların sebzeli karışımları) kedinizin damak zevkine uygun olduğunu bulmanız önemli.

Elbette öncelik, kedinizin kendine özgü sağlık koşullarını yakından bilen veterinerinizin oluşturacağı beslenme planına uygun davranmaktır.

Bunun dışında fazla ödül maması ve atıştırmalık vermek, öğünlerinin miktarını gereğinden çok tutmak hele ki çok aktif olmayan bir kediniz varsa, ona hemen olmasa da zaman içinde çok ciddi zararlar verebilir.

Ayrıca mama kabının yakınında, günde en az 2-3 kez tazeleyeceğiniz temiz su bulunan bir kap olması da en az maması kadar önemli.

Sık Görülen Hastalıklar

Üst Solunum Yolu Sorunları

Exotic Shorthair kedilerinde de, düz yüzlü ve basık burunlu tüm ırklarda yaygın olan solunum güçlükleri diğer türlere göre daha sık görülüyor.

Kafa yapıları, kısa ve dar burun kanalları başta olmak üzere, solunum yollarında şekil bozuklukları ya da dar solunum yolları bazı genetik sağlık sorunlarına yol açabiliyor.

Kedide, solunum güçlüğüne, yetersiz oksijen alımına, soluk borusunda tahrişlere, kalp üzerinde baskıya neden olabiliyor.

Bu da gerekli önlem ve tedavinin yokluğunda, orta ve uzun vadede iç organlara, beyne zarar verebildiği gibi ileri yaşlarda kalp krizine, uyku sırasında nefessiz kalmaktan kaynaklı erken yaşta ölümlere davetiye çıkartabiliyor.

Ancak telaşa gerek yok. Alınacak basit önlemler, bakım ve erken teşhis/ tedaviyle kontrol altında tutmak mümkün.

Belirtileri:

• Sık ve kısa nefes
• Hırıltılı soluma
• Horlama
• Gırtlakta şişme ve tıkanıklık
• Kronik solunum yolu enfeksiyonları
• Uyku apnesi

Önlem: Bakım bölümünde de belirttiğim gibi kedinizin göz ve burun temizliğini aksatmamanız, evin ısısını kontrol altında tutup yüksek sıcaklıklardan kaçınmanız, sağlık kontrolü takvimine uymanız önemli. Bunun yanı sıra dengeli bir beslenme planı ve egzersizle aşırı kilo almasına izin vermemeniz de büyük fayda sağlar.

Teşhis: Ultrason, röntgen gibi tıbbi görüntüleme yöntemleri ve testlerle anlaşılması mümkün.

Tedavi: Damağın kısaltılması, dar solunum kanallarının açılması vb. gibi nefes alışverişini kolaylaştırıp düzenleyecek birtakım cerrahi müdahaleler yapılabiliyor. Erken dönemde teşhis edilirse, bu tür operasyonlar kedinin kısırlaştırılması sırasında da uygulanabiliyor.

Polikistik Böbrek Rahatsızlığı

Böbrek yetersizliğine kadar varabilen sonuçlara yol açan ve kedimize İran Kedisi’nden miras, bir diğer genetik rahatsızlık.

Bazı Exotic Shorthair kedilerinin böbreklerinde kimi zaman da karaciğerinde doğuştan içi sıvı dolu küçük kistler oluyor. Bu kistlerin boyutları ve sayıları zaman içinde artarak organın hasarına ve işlevini yitirmesine neden oluyor.

Belirtiler genellikle 6-7 yaşlarında ortaya çıkıyor.

Son yıllarda yapılan çalışmalar, Exotic Shorthair kedilerinde polikistik böbrek rahatsızlıklarının görülme sıklığının yüzde 40- 50 civarında seyrettiğini göstermiş.

Hatta hayvan sağlığı otoriteleri, bu ırkın yetiştiricilerini, çiftleştirme yapmadan önce adaylara uygulanacak DNA testleriyle hastalığı taşıdığı belirlenen pozitif vakalardan yavru üretmemeleri konusunda uyarıyorlarmış. Böylelikle bu oranı yeni nesillerde düşürebilmek hedefleniyor olsa gerek.

Belirtileri:

• Kilo kaybı
• Kusma
• Aşırı su tüketimi
• Halsizlik

Teşhis: DNA testleriyle yavruların pozitif olup olmadıkları tespit edilebiliyor. Ayrıca yine başka bazı kan ve idrar testleri uygulanıyor.

Tedavi: Maalesef kesin bir tedavisi henüz yok.  Ancak erken teşhisle tespit edilen hastalık, özel diyet planları ve ilaçlarla kontrol altında tutulup kedinin uzun ve konforlu bir ömür sürmesi sağlanabiliyor.

Gözde İşlev Bozuklukları

Kedinin görüşünü olumsuz yönde etkileyen, zaman içinde ilerleyen ve kimi zaman körlüğe kadar varan çoğu doğuştan gelen bir dizi işlev bozukluğu, yine bu ırkta karşılaşılabilecek sağlık sorunlarından biri.

Kimi zaman gözün retinasında görüntüyü algılayan hücrelerin yıllar içinde deforme olması; kimi zaman, özellikle ilerleyen yaşlarda, gözdeki lenslerin kalınlaşıp bulutsu bir hal alması ve görüşü engellemesiyle ortaya çıkan kataraktlar söz konusu.

Bazen de doğuştan gelen göz kapağı ya da göz yaşı kanallarındaki bazı şekil bozuklukları, gözün aşırı kuruması ya da tam tersi sürekli sulanmasına, dolayısıyla enfeksiyon ve dış etkenlere karşı zayıf hale gelmesine neden oluyor.

Belirtileri:

• Gözde aşırı kuruluk ya da sulanma
• Akıntı
• retina yüzeyinde bulutumsu bir tabaka (katarakt)
• Kızarıklık
• Gözün yarı ya da tamamen kapanması
• Görme kaybı

Teşhis: Bu tür görme bozukluklarının bazı türleri testlerle önceden saptanabiliyor. Ayrıca, evde düzenli olarak göz kontrolü ve temizliği yaptığınız kedinizi hiçbir sorunu olmasa bile yılda en az bir kez göz muayenesine götürmeniz zamanında müdahale için büyük önem taşıyor.

Tedavi: Deformasyonun türüne ve aşamasına göre damla ve ilaç tedavisi, gerekli ve mümkün durumlarda cerrahi müdahale uygulanabiliyor. Ameliyatla, deforme olan bölgenin onarılması, ya da kataraktta olduğu gibi kalınlaşan tabakanın tamamen çıkarılarak görüşün geri kazandırılması mümkün olabiliyor.

Exotic Shorthair Tarihi

Özellikle 20. Yüzyılın ikici yarısından itibaren ortaya çıkan ırklar ister kısa, ister uzun tüylü olsun, var olan türleri geliştirmek için yapılan çalışmaların; kimi zaman da insanoğlunun tamamen kişisel ya da ticari arayış ve kaygılarının bir uzantısı olmuş aslında.

Exotic Shorthair kedisinin soy macerası da bunlardan biri.

1950’lerin sonlarında Amerika’daki bazı yetiştiriciler, American Shorthair kedilerini, kürklerini ve vücut şekillerini geliştirmek için İran kedileriyle çapraz çiftleştirmeye karar veriyor.

Hatta bazıları sırf kahverengi ya da mavi bir İran kedisi üretmek amacıyla Burmese ve Mavi Rus kedisini de İran kedileriyle çiftleştirmeyi deniyor.

Gel gör ki ırk iyileştirme çabaları suya düşüyor.

Çünkü ortaya çıkan kedi nesilleri, saygın yarışmalarda çapraz çiftleştirmenin etkilerini taşıdığı için ne American Shorthair olarak kabul görüyor ne de İran kedisi gibi uzun tüylü kalıyor.

Bunun üzerine kurnaz ve ileri görüşlü bir yetiştirici, bu; İran kedisi özellikleri baskın, ancak kısa tüylü ve dünyalar güzeli kedi türünün, üretimini birkaç nesil takip edip belli standartlar oluşturmanın peşine düşüyor.

Ve sonuçta, yepyeni bir ırk olması için,  1966’da ileri gelen kedi sicil merkezlerinden birinin; CFA’nın (Cat Fanciers’ Association) onayına başvuruyor. Talebi kabul görüyor ve bu yeni tür, Exotic Shorthair olarak tescil ediliyor.

Exotic Shorthair kedisi kısa sürede fazlasıyla popüler hale gelince 1980’lerin başında Avrupa’da da, örneğin İngiltere’de Bristish Shorthair kedileri gibi başka bazı kısa tüylü ırklar da bu çapraz çiftleştirmelerde kullanılmış.

Ancak 1987’de CFA, Exotic Shorthair kedilerinin kısa tüylü diğer ırklarla çiftleştirilmesinin önüne geçen yeni bir kural belirlemiş.

Ayrıca o tarihten itibaren,  bu ırkın kendi türü dışında sadece İran kedileriyle çiftleştirilmesini kabul edebileceğini ilan etmiş.

Bunun sebebi konusunda kaynaklarda, yeterli ve ikna edici bilgi bulamadım ama bazı genetik problemlerin, tehlikeli sağlık sorunlarının ortaya çıkmış olması da ihtimaller arasında düşünülebilir.

Öte yandan çapraz çiftleştirmelerde, sadece İran kedilerinin kullanılması da bu kez, her doğumda dört yavrudan birinin uzun tüylü çıkmasına neden olmuş.

Hatta iki Exotic Shorthair kedisinin yavrularından da bazen uzun tüylü olanlar çıkabiliyor.

Yani bu arada bir de, hangi ırka dahil edileceği tartışma konusu olan uzun tüylü kediler çıkmış ortaya. Kafalar iyice karışmış!

Günümüzde bazı sicil kuruluşları bu uzun tüylüleri İran kedisi olarak kabul ederken, bazıları etmiyor. Kimi sicil merkezleri de Exotic Longhair kedisi olarak adlandıran bu kedileri başlı başına bir ırk olarak tanıyor.

Öyle görünüyor ki; bizim ufaklık daha ilk günden bu yana kedi severler camiasını birbirine katmış!

Buna karşılık; 50 yılı aşkın bir süre önce, popüler ırklar listesine en üst basamaklardan girip orada kaldığı gibi, yerini de her geçen gün sağlamlaştırmış.

Eğer bizzat  tanışmamış; sadece görseller, burada yazılanlar da dahil biraz bilgi, kim bilir, belki eş dosttan merak uyandıran “yan komşunun kedisi bu ırktan, bir görsen yersin!” cümleleriyle yetinmişseniz size rahatlıkla şunu söyleyebilirim;

Bir Exotic Shorthair kedisi sahiplenmeye niyetlendiyseniz, onunla daha ilk karşılaşmada tüm bunların yetersiz kaldığını anlayacaksınız!

Çünkü daha ilk anda, siz de o masum gözlerin tılsımıyla dünyanın hemen her ülkesine yayılmış hayran ordusunun saflarına katılacaksınız.

Bitirirken şunu da, bir kedi aşığından nacizane bir tavsiye olarak kabul edin;

Kendinize ömürlük arkadaş olarak bir Exotic Shorthair seçecekseniz, sadece  sizin ya da sorumluluk alabilecek, evin diğer sakinlerinin korumasının konforunda bir ev yaşamı olmasını hedefleyin.

Bu tıfıl lokumlar, tam zamanlı evcil türlerdendir. Hem boyutları hem mizaçları hem de güzellikleri, açık alanların kontrolü güç koşullarına ve tehlikelerine pek de uygun değildir.

Bunun dışında tek yapmanız gereken; bol bol kucaklamalara, mıncıklamalara, kulağınıza fısıldanacak yumuşacık sevgi sözcüklerine hazır olmaktır!

Şebnem

Rahmetli Ferit ve Firdevs’in annesi. Tam bir hayvansever ama haşerat sevmez, fobisi var. Şirket müdürlüğü’nden emekli bir blog yazarı.