Başlıklar
Kedinizin mutluluğuyla yedikleri arasındaki ilişki göz ardı edilmemeli.
Doğru besinlerle ve miktarlarla doymuş bir kedi uzun ve aktif ömrü boyunca harika bir ev arkadaşı olacaktır.
Doğada avlanarak beslenen kedilerin aksine evcil kediler nadiren yemek için av peşine düşer. Çoğunlukla sizin hazırlayacağınız bir beslenme planına uygun yaşarlar.
Bu da size, kedinizin uzun, sağlıklı ve mutlu bir yaşam sürebilmesi için önemli bir sorumluluk yükler. Peki, kediniz için uygun beslenme nasıl olmalı?
Kedinizin i̇deal diyet planında olması gerekenler
Vitaminler (A/B kompleks vitaminleri/D/E/K)
Özellikle A vitamininin, kedinin vücudundaki hücre gelişimi için hayati önemi var. Bir kedinin vücudu A vitamini üretemediğinden diğer vitaminlere göre çok daha fazla ihtiyaç duyar.
Protein ve amino asitler
Kedilerin ana besin kaynağı olan et, ihtiyaçları olan tüm proteini sağlar. Bir kedinin beslenmesinde et grubu (et, balık, tavuk) mutlaka bulunmalı.Etteki protein ayrıca, kedilerin üretemediği önemli bir aminoasit içeriyor: Taurin. Taurin, niacin gibi diğer aminoasitlerle birlikte vücut dokularının gelişmesi, onarımı ve hormonal sistem için vazgeçilmezdir.
Bir kedide taurin eksikliği, göz ve kalp başta olmak üzere pek çok organda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Mikrobesinler (kalsiyum, fosfor, i̇yot, selenyum)
Kalsiyum başta olmak üzere tüm mikrobesinler özellikle bir kedinin kemik gelişimi, diş sağlığı için çok önemli. Ayrıca hormonal sistemin ve metabolizmanın sağlıklı işlemesinde de etkililer.
Lif
Bir kedinin beslenmesinde lif eksikliği başta kabızlık olmak üzere pek çok sindirim sistemi sorununa yol açabilir. Pişirilmiş sebzeler ve tahıllar yüksek oranda lif içerir.
Yağ
Yağlar, bir kedinin vücut sağlığının sürekliliğini korumasında son derece önemli bir enerji kaynağı. Genel olarak etten sağlanıyor.
Su
Bizim için olduğu kadar kedimiz için de su vazgeçilmezdir. Özellikle kuru mama yiyen kediler daha fazla su ihtiyacı duyar. Çünkü adı üzerinde kuru mamalar en düşük seviyede su içerir ve bu nedenle yeterince suyla alınmazsa idrar yollarında taş oluşumu gibi problemlere yol açabiliyor.
Kedinizin su kabını sabah ve akşam mutlaka kontrol ederek taze suyla dolu olduğundan emin olun. Bu arada, eviniz büyükse birden fazla noktaya su kabı bırakabilirsiniz.
Kedilerin su ihtiyacı yazımda kuru veya ıslak mama yiyen bir kedinin günlük ne kadar su içmesi gerektiği ile ilgili daha ayrıntılı bilgi vermeye çalıştım.
Kedinize tek tip yemek vermeyin
Islak veya kuru formda hazır kedi mamaları ya da evde hazırladınız yemeklerden, kedinize ne verirseniz verin sürekli tek tip yemekle beslemeyin.
Bu, hem sağlığını olumsuz yönde etkiler hem de dengeli beslenmesine engel olur.
Her bir kedi maması çeşidinin kedinizin sağlığına yararları olduğu gibi sadece belli bir yemek çeşidiyle beslenen kedilerde beslenme kaynaklı sorunlar da görülmesi mümkün.
Kuru mamalar yüksek oranda tuz ve yağ içerebilir. Bu nedenle miktarı bir yana, mönülerinde çeşitlilik olanlara göre, sürekli kuru mamayla beslenen kedilerde obezite, karaciğer yağlanması, böbrek problemleri vb. daha çok görülebilir.
Ya da sadece ıslak mamayla beslenen kedilerin diş ve diş etleri yeterince sağlıklı gelişemez.
Öte yandan, evde pişirilmiş çoğu insan yiyeceği kedinize uygundur ama bu gıdalar pek çok vitamin ve mineral içerse bile kedinize günlük olarak gereken tüm besin içeriklerine sahip olmayabilirler.
Bu nedenle sadece insan yiyecekleri ile beslenen bir kedi için sağlıklı besleniyor demek doğru olmaz.
Yalnız et çeşitlerinin tamamen piştiğinden emin olun. Aksi takdirde içindeki bakteriler kedinizin sindirim sistemine zarar verebilir. Ayrıca, balığın kılçıklarını da iyice ayıklamakta fayda var.
Gün içinde yiyeceği miktarı ikiye bölerek sabah kuru mama akşam ev yapımı yiyecekle de besleyebilirsiniz.
Islak ve kuru mamaları, hazır ve evde yapılmış mamaları karıştırarak da verebilirsiniz.
Böylelikle kediniz farklı yemek içeriklerinin besin değerlerinden ve her birine özgü avantajlardan faydalanabilir. Kedinizin damak zevkini de hesaba katarak günlük mönüler oluşturabilirsiniz.
Mama değiştirme
Mamalarda değişiklik yapacağınız zaman bunu kademeli olarak yapmanızı tavsiye ederim.
Örnek olarak, yeni bir ıslak hazır mamayı ilk kez deneyecekseniz evde pişirdiğiniz uygun bir insan yiyeceği ile karıştırarak verebilirsiniz.
Kedinizin diyetinde kademeli değişim, yeni denemeye başladığı yiyeceği sindirmek için bağırsaklarında yeni bakteri oluşumuna fırsat verir.
Unutmayın; eğer kedinizin de hoşuna giden bir iki mönü seçeneği oluşturduysanız onlardan vazgeçmeyin.
Çünkü sürekli değişim, kedinizi huysuz ve seçici hale getirebilir ve istediğini alana kadar günlerce yemek kabına dokunmayabilir.
Yemeğin formu bir yana, kedinizin yediğinin içeriği de çok önemli.
Ayrıca, tek tip beslenmeden uzak durmak, genellikle seçici olmalarıyla ünlü kedilerin, damak zevkine uygun farklı tatları, aromaları bulmaya yardımcı olur.
Bunun yanı sıra, bazı sağlık sorunlarını da (sadece kuru mamayla beslenen kedilerde tuz nedeniyle görülen böbrek sorunu sıklığı, sadece ev yemekleriyle beslenen kedilerde bazı önemli aminoasitlerin eksikliği nedeniyle meydana gelebilen kalp sorunları sıklığı vb.) en aza indirecektir.
Peki kediler ne yer? Kedinize oluşturacağınız beslenme planlarında ne tür yemek seçenekleriniz var?
İşte, kedi maması alternatifleri:
Kedi maması seçenekleri
Market raflarını dolduran kuru ve ıslak kedi maması çeşitlerinin çoğu bir kedi için gerekli tüm temel besin içeriklerine sahiptir.
Kedinizin besin ihtiyacını karşılamak için başka yiyeceklere ya da besin takviyelerine başvurmanız gerekmeyebilir.
Ama yine de, kedinizi sürekli bu paketlenmiş ya da konserve yiyeceklerden vermenin olumsuz yanları olduğunu da unutmamak gerekiyor.
Kuru kedi maması
Basınçlı olarak pişirilmiş ve kurutulmuş, çeşitli aromalarla (et, balık, tavuk, sebze vb.) ve içeriklerde üretilen farklı gramajlı paketlerde satılan kedi mamaları.
Kuru kedi mamalarının olumlu ve olumsuz yönleri
Tüm gerekli besin içeriklerine sahiptir. Kedinizin diyetine eklemeler yapmanıza çoğu zaman gerek kalmaz.
Ancak, bazen kedinizin iştahını arttırmak ve lezzet katmak için yapımı sırasında üzerine yağ püskürtülür, bu da bazı koruyucuların kullanılması anlamına gelir.
Ayrıca, bir kedinin diyetinde yağ oranının fazla olması obezite başta olmak üzere sindirim sistemi ve karaciğer hasarlarına yol açabilir.
Seçici bir kediniz varsa günümüzde et, balık, sebze, tavuk ve bunların kombinasyonlarından oluşan kuru mama çeşitlerinden biri mutlaka kedinizin ilgisini çekecektir.
Ayrıca, kuru mamalar kedilerin yaş gruplarına (yavru, yetişkin veya yaşlı kediler için) uygun çeşitlere sahip olduğu gibi sindirim sorunu çeken, çok zayıf ya da fazla kilolu kediler vb. için de alternatif içerikler sunar.
Adı üstünde bu mamalar kurutulmuştur. Yani bolca su eşliğinde tüketilmesi gerekir.
Hele kötü preslenmiş bir kuru mama, kedinin idrar yollarında tıkanıklıklara yol açabilir.
Kaliteli ve tam içerikli kuru mamalar bile yeterli suyla alınmazsa özellikle fazla hareketli olmayan kedilerde de benzer sorunlar oluşturabilir.
Kuru mamalar kuru oldukları için ıslak mamalara ve ev yapımı yiyeceklere göre daha uzun ömürlüdür ve sert oldukları için kedinizin diş ve diş etlerinin gelişimine ve sağlığının korunmasına da katkı sağlar.
Yaşlı kediler için kuru mama uygun olmayabilir.
Yaşlı kedilerin dişleri zayıf olabilir hatta zaman içinde bazılarını kaybedebilirler.
Bu nedenle kuru mamalar her ne kadar yaşlı kedinize cazip gelse de çoğu zaman diş ve diş eti sorunları nedeniyle kuru mama yemekte güçlük çekebilir ve kilo kaybedebilirler.
Yaşlı kediniz kuru mamadan vazgeçmiyorsa et veya tavuk suyuyla mamasını yumuşatabilirsiniz.
Islak kedi maması
Konserve şeklinde havası alınmış teneke kutularda ya da torba (pouch) şeklinde ambalajlarda satılan ve kuru mamaya göre yüksek su içeriği olan kedi mamaları.
Bazıları yarı-nemli olarak ve sıklıkla bitkisel protein (soya) katılarak hazırlanır.
Daha çok torbalarda satılan yarı-nemli kedi mamalarının konserve ıslak mamalara göre daha az su içerdiğini de hatırlatalım.
Islak kedi mamalarının olumlu ve olumsuz yönleri
Kuru mamalar gibi ıslak mamalar da, doğru miktarlarda verildiğinde kedinizin mineral, vitamin, protein gibi tüm besin ihtiyaçlarını tem bir üründe karşılayacak şekilde ve çok çeşitli aromalarla hazırlanır.
Kedinizin iştahını açacak lezzette olmasına rağmen ıslak mamalar, yumuşak dokuları nedeniyle diş ve diş etlerinin sağlığı ve gelişimi açısından sürekli verildiğinde pek de yararlı olmaz.
Islak kedi mamaları havası alınmış kutu ve torbalarda olduğu için tazeliğini korumak için yapımında koruyucular kullanılmaz. Ve kuru mamalara göre su içeriği daha fazladır.
Havasız kutulardaki ıslak mamalar açıldığı andan itibaren çok uzun ömürlü olmaz. Eğer kedinizin mama kabında uzun süre kalırsa dokusu değişir, kurur ve kedinizin ilgisini kaybeder. Hatta bozulabilir.
Bu nedenle kısa sürede tüketilmesi gerekir. Açılan ambalajların da 24 saat içinde bitirilmesi doğru olacaktır.
Kedilerde çiğ beslenme diyeti (BARF)
Bazı uzmanlar, temelde biyolojik olarak etçil olan evcil kedilerin, doğadaki ataları ve vahşi kuzenleri gibi tamamen çiğ ve hayvansal protein kaynaklı beslenmelerinin uygun olduğunu belirtiyor.
Kısa adı BARF olan (Biologically Appropriate Raw Food) bu diyeti uygulayan kedi sahipleri, kedilerinin beslenmesini tamamen çiğ ve belli başlı gıdalarla planlıyorlar.
Günümüzde dondurulmuş ve kurutulmuş-dondurulmuş formlarında marketlerde satılan BARF ürünleri var.
Bu ürünler, kedinizin alması gereken tüm vitamin, mineral ve protein aminoasitlerini içerecek şekilde ek maddelerle hazırlanıyor.
Kediler için BARF diyetinin içeriğinde neler var?
Her türlü büyük ve küçük baş hayvan, tavuk, tavşan ve balıkların çiğ kas etleri ve organ etleri.
Büyük, tek parça halinde çiğ kemik ve bütün çiğ yumurta.
Çiğ etin içeriğinde bulunmayan ya da yeterli olmayacak bazı mikrobesinler de veterinerin gözetiminde kedinizin diyetine gıda takviyesi şeklinde ekleniyor.
Kedilerini çiğ gıdalarla beslemek isteyen kedi sahipleri 6.aydan itibaren bu gıdalara ek gıda takviyeleriyle BARF diyetine geçebiliyorlar.
Çiğ beslenme diyetinin olumlu ve olumsuz yönleri
Kediler insanlara göre daha kısa ve asidik bir sindirim sistemine sahip oldukları için çiğ yiyecekleri daha kolay ve hızlı sindiriyor.
Ancak bu tür beslenmeye karşı fikirler öne süren bazı uzmanların da altını çizdiği gibi, çiğ et ve yumurtada bakteri ve virüs olma ya da uygun olmayan koşullarda saklanmadığında üreme ihtimali yükseliyor.
Salmonella ve E. Coli bunlar arasında en bilinenlerinden.
Dolayısıyla sadece kedinin değil onu besleyen insanların da etkileneceği bulaşıcı enfeksiyon riskleri artıyor.
BARF diyetinde, hazır mamalar ya da evde yapılan yiyeceklerin olumsuz yönlerinden (yüksek yağ, şeker etc., yüksek ısıda pişirilen etlerde azalan taurin miktarı) etkilenmeyen kedilerin, obezite, diyabet riski düşebilir.
Görünümleri (kürk, cilt), diş ve diş etleri çok daha iyi gelişebilir.
Kedilerini BARF diyetiyle beslemek ve yiyeceklerini evde hazırlamak isteyen kedi sahiplerinin ciddi enfeksiyon risklerine karşı önlemler almaları ve çok dikkatli olmaları şart.
Kedi için alınmış çiğ malzemelerin tamamen dondurulmuş olmasına, çözülmüş olanların tekrar dondurulmamasına özen göstermeleri önemli.
Ayrıca, kediye maması silinebilir bir zeminde ve izole bir alanda verilmeli.
Kap boşalır boşalmaz tüm malzemeler eldiven kullanılarak iyice yıkanmalı.
İnsanlarla kedinin yiyeceklerinin birbiriyle temas etmemesi ve özellikle küçük çocuklu ailelerde çocukların, kedinin yemeğinden ya da yemek kaplarından uzak durması sağlanmalı.
Bunlara dikkat edin
İlk kez alacağınız mamanın etiketini okuyun
Islak ya da kuru neredeyse tüm hazır kedi mamaları kedi beslenmesinde gerekli tüm içerikleri tek bir pakette sunar ancak bazıları dengeli ve yeterli bir diyet için diğer mamalarla birlikte verilmesi için üretilir.
Bu tür mamaların üzerinde “tamamlayıcı” yazar ve tek başına yeterli bir öğün değildir.
Bu nedenle, alırken paketlerin üzerindeki etiketleri ve içerik bilgilerini gözden geçirmenizi öneririm.
Boş konserve kutularını atarken özen gösterin
Afiyetle yenmiş bir ıslak mamanın kutusunu çöpe atarken ağzını içine bir şey giremeyecek şekilde sıkıştırarak kapatmanızı öneririm.
Çöpe atılan bu mama kutuları, yaydıkları aromalar nedeniyle sokak hayvanları tarafından çöp torbalarından çıkartılıyor.
İçinde kalanları yiyebilmek için ağzını kutunun içine sokan çoğu sokak kedisi ya da köpek metal kesiklerine maruz kalıyor.
Hatta bazen kutunun ağzına sıkışan yüzlerini kurtaramayarak daha ciddi hayati tehlikeler yaşayabiliyorlar.
Sağduyulu her hayvan severin yapacağı gibi biz de bu riski azaltmak için kutularımızı ezerek çöpe atabiliriz.
Sokak kedisi ve ev kedisinin beslenmesinde farklılıklar var mı?
Teorik olarak ister sokak kedisi olsun ister ev kedisi, kedilerin sağlıklı beslenmek için ihtiyaç duydukları yemek çeşitleri ve besin içerikleri değişmez.
Oysa, pratikte bir sokak kedisi, içinde bulunduğu koşullar (hava değişimleri, barınak sorunu, yemek bulma zorluğu ve sağlıksız seçenekler vb.) göz önüne alındığında, eğer hayvan severlerin ya da barınakların korumasından mahrumsa bir ev kedisi gibi beslenemez.
Kimi zaman, hayvan severlerin gözetiminde olan bazı sokak kedileri kuru mama ve taze su bulabilir.
Ancak çoğu, avcı içgüdülerini kullanarak küçük sürüngenler, farelerle beslenebildiği gibi çöpler, gıda artıkları vb. gibi bulabildikleri tüm seçenekleri değerlendirirler.
Elbette, bu kötü, dengesiz ve çoğu zaman yetersiz beslenme sokak kedilerinin sağlık sorunlarını arttırdığı gibi bazen zehirlenmelere yol açarak ölümlere de sebep olabiliyor.
Yine de küçük bir gözlemimi paylaşmak isterim;
Sağlıksız koşullarda doğup hayatta kalmayı bir şekilde başaran sokak kedileri zehirlenmeye ya da uzun süreler aç kalmaya karşı ev kedilerinden daha dayanıklı hale gelebiliyorlar.
Rahmetli Ferit ve Firdevs’in annesi. Tam bir hayvansever ama haşerat sevmez, fobisi var. Şirket müdürlüğü’nden emekli bir blog yazarı.
Bir cevap yazın