Scottish Fold kedisi özellikleri, bakımı, sahiplenme bilgileri

İskoçya’da bir çiftlikteki evcil bir kedinin doğal dominant gen mutasyonu sonucu kıkırdak dokusu etkilenmiş ve bu katlanmış gibi görünen kulaklara sahip kedilerin başlangıcı olmuş.

Özellikle son yıllarda çizgi filmden fırlamış gibi görünmelerine neden olan kıvrık kulaklarıyla dikkatleri üstüne çeken, komik duruşlarıyla popüler sosyal medya paylaşımlarına sıklıkla konu olan ve ünlülerin de tercih ettiği Scottish Fold kedilerinden bahsedelim.

Kısaca Scottish Fold kedisi

• Ortalama yaşam süreleri 11-15 yıl arasındadır.
• Haftalık tüy bakımına ihtiyaç duyarlar.
• İnsanlarla vakit geçirmekten keyif alırlar.
• Yetişkin Scottish Fold erkekleri ortalama olarak 4-6 kilogram, dişileri ise 2.7-4 kilogram ağırlığında olur.
• Orta büyüklükte kedilerdir.
• Sakin, sıcak kanlıdır ve çocuklarla iyi anlaşırlar.
• Yalnız kalmaktan hoşlanmazlar.
• Köpekler gibi oyuncaklarını yakalayıp getirirler.
• İnatçıdır.
• Baykuşa ve oyuncak ayıya benzetilir.
• Çikolata, Himalaya ırkı renkleri ve bu renklerle beyazın birlikte olduğu kürk renkleri dışında her renkle karşılaşabilirsiniz.
• Yavruyken çok hareketlidir.
• Doğduklarında kulakları düz olur, üçüncü haftadan itibaren kıvrılmaya başlar.

Scottish Fold kedisi karakteri

Uzun ya da kısa tüylü olması fark etmeksizin genel olarak iyi huylulardır, diğer evcil hayvanların yanında da sakinliklerini ve uyumlu hallerini korumaya devam ederler. Tabii, bunun için karşı tarafın da aynı şekilde iyi huylu olması gibi önemli bir detay olduğunu unutmamak gerekir.

Çocuklu ailelerin rahatlıkla tercih edebileceği bir ırktır. Gürültülü çocukların yanındayken bile sadece bir kişinin yanındaymış gibi rahat olabilir. Ama siz yine de birbirlerine alışana kadar gözetim altında tutmaya özen gösterin. Diğer evcil hayvanlara kolay adapte olabilir ve ikinci kedi olarak da düşünülebilir.

Arkadaş canlısı bir ırk olarak biliniyor diye sosyalleşmeye zorlamayın. Yalnız kalmak isterse ona saygı gösterip alan tanıyın. Kendi isteğiyle size gelmesi için fırsat verin.

İnatçı oldukları kadar zeki hayvanlardır. Yapmak istemediği bir şeyi yaptırmakta çok zorlanabilirsiniz ve çoğu zaman onun dediği olur.

Çok marifetleri patileri vardır. Su içerken ya da mama yerken işin içine patilerinin girdiğini görmeniz oldukça olası bir durum. Yiyecek bir şeyler veya oynayacak eşyalar bulmak için dolap kapaklarını açabilirler. Dolaplarınıza çocuk kilidi takmanız gerekecek kadar çok vukuatı olabilir.

Scottish Fold’ların kulaklarından sonra dikkatinizi çeken diğer bir özelliği ise; komik görünen oturuşları ve yatışlarıdır. Birçok kedinin tercih etmediği sırt üstü yatışları bu ırkın ilginç bir şekilde rahat bulduğu bir pozisyondur ama bu aynı zamanda sizin yanınızda kendini güvende hissettiği anlamına da gelir. Çünkü kediler sadece kendilerini güvende hissettikleri kişilerin yanında karınlarını açıkta bırakarak yatarlar.

Firavun fareleri gibi iki ayaklarının üstüne kalkıp etrafa bakınırken görebilirsiniz ya da arkasına yaslanmış gibi otururken, patilerini kucağına koyup, bacaklarını ayırarak oturduğu, ‘buddha pozu’nu gördüğünüzü düşünüyorum.

Çok fazla miyavlamazlar ve miyavladıklarında da yumuşak bir ses tonuyla iletişim kurarlar. Mırlamalarına pek rastlanmaz. “Kedim neden miyavlamıyor?” diye endişeleniyorsanız rahatlayabilirsiniz! Scottish Foldların yumuşak sesleri ve çok farklı miyavlama çeşitleri vardır. Mırlama, kuş gibi çıkardıkları “cik” sesleri gibi sesler, birçok ırkta karşımıza çıkmaz.

Oyun

Oyun oynamaktan çok hoşlanan zeki kedilerdir.

Köpekler gibi yakalamaca ve top getirmek gibi oyunlar oynadıklarına şahit olabilirsiniz. Genelde, hareketleri kısıtlayan sağlık problemleri yoksa, ileri yaşlarına kadar Scottish Fold kedilerinde yavru kedi enerjisi ve karakterinin kaldığı görülür.

Ödül mamalarının gizlendiği puzzle oyuncaklarla gün içinde siz evde yokken oyalanmasına yardımcı olabilirsiniz.

Dışarıda olmaktan ve dış mekan oyunlarından hoşlanır fakat dışarıya çıkaracaksanız kontrollü bir alanda çıkarmanızı öneririm.

Ev kedileri dışarıdaki seslerden çok kolay korkup, kaçıp saklanabiliyorlar. Eminim sizler de sık sık internette kayıp ilanlarına denk geliyorsunuzdur. Bunların önemli bir kısmını dışarıdaki uyaranlardan korkup bir yerlere saklananlar oluşturuyor. Çok sık rastlanan bir ırk olmadığı için de sahipsiz olduğunu düşünenler tarafından kolayca alınabilir.

Bu tür kaçma ya da kaybolma durumları için kedinizin isminin ve sizin telefon numaranızın yazdığı bir künye almanızı tavsiye ederim.

Ayrıca, eğer kedinizi dışarıya çıkarmayı planlıyorsanız mutlaka aşılarını ve parazit damlasını düzenli olarak yaptırdığınızdan emin olun.

İlgi

Bazı kediler, günün birkaç saati sizin yanınıza gelip ilgi ihtiyacını karşılayıp kendi köşelerine çekilebilirler ama Scottish Fold kedisi bu kedilerin tamamen zıttı bir karaktere sahiptir.

İstediği son şey yalnız kalmaktır.

Saatler boyu evde yalnız bırakmanız gerekecek bir yaşam tarzınız varsa, sizin için iyi bir seçim olmayabilir. Çok uzun saatler olmasa da her gün yalnız bırakmanız gerekiyorsa, ikinci bir kedinizin olması bu duruma yardımcı olabilir.

Yeterli ilgi göremediklerinde depresyona girebilen hassas bir ırktır. Eve geldiğiniz zaman sizden mutlaka ilgi ve oyun bekler. En azından siz telefonunuza bakarken yanınızda oturmak ister.

Scottish Fold kedileri sakin, arkadaş canlısı, kediler ve köpeklerle anlaşabilen ve çocuklu ailelere kolayca uyum sağlayabilen bir ırktır. İnsan ilgisiyle gelişir ve sosyalleşir. İlgi görmekten ve evdekilerle vakit geçirmekten hoşlanır.

Evdeki herkesle iyi anlaşabilmelerine rağmen genelde bir kişiyle özel bir bağ kurar ve o evde olduğu sürece, hep onunla birlikte olmak ister. Ama bu bağlılıkları, sizinle yapışık yaşamak ister gibi değildir. Kucağınızda yatmaktansa koltukta yanınıza kıvrılmayı tercih ederler. Kısacası; varlığınızla mutlu olurlar.

Oyuncu ve insan canlısı Scottish Fold kedisi, yapısında olan bu sosyallikle yaptığınız her şeye dahil olmak ister. Sizi evin içinde takip eder, yaptığınız işlere müdahale eder. Onun yerine, bilgisayarınızla daha çok ilgilendiğinizi düşünüyorsa, klavyenizi yatağı gibi kullanmaya başlayabilir.

Scottish Fold kedisi fiziksel özellikleri

Scottish Fold kedileri orta büyüklükte kedilerdendir.  Erkekleri genellikle 4-6 kilogram, dişileri ise 2.7-4 kilogram arasındadır.

Vücut tipi, özellikle de kafasının yuvarlaklığı sayesinde kolaylıkla tanıyabileceğiniz farklı bir yapıya sahiptir.

Büyük yuvarlak gözleri ve tombul yanaklarıyla sıradışı bir yüze sahiptir. Kafası yukarıdan kubbeli gibidir, boyunları diğer ırklara göre çok kısadır ve gözlerinin hafif ayrık duruşu, yüzüne tatlı bir ifade verir.

Küçük burnu, yastık gibi tüyleri ve orta-kısa arası bacak boyları sayesinde, kulakları kıvrık olmasa bile Scottish Fold olduğunu anlayabilirsiniz.

Scottish Fold ırkı kedilerin ilk örneklerinin kulaklarında tek bir kıvrım varmış. Fakat seçici çiftleşme sonucunda farklı çeşitler elde etmeyi başarmışlar. Artık bu ırkta üç çeşit kulak katlanma derecesi görülüyor; tek kıvrımlı (single), iki kıvrımlı (double) ve üç kıvrımlı (triple fold).

Tight fold da denen triple fold, kulakların neredeyse kafaya yapışık gibi görünmesine sebep olur ve kedi şovlarında en çok ilgiyi çeken kıvrım bu tiptir.

Kıvrık duruşundan dolayı kulaklarını çok hareket ettiremediğini düşünebilirsiniz ama endişelenmeyin, kendisini gayet başarılı bir şekilde ifade eder. Sesin geldiği yöne doğru çevirip, sinirlendiklerinde arkaya yatırıp ve mama paketinin sesini duyduklarında kulaklarını dikmek gibi duygularını diğer kediler kadar kulaklarıyla ifade edebiliyorlar.

Kürk renkleri

Scottish Fold ırkı kedilerin hem kısa hem de uzun tüylü türlerinde her renk görülebilir.

Siyam kedisi kürkünün renk dağılımı gibi, başka ırklarla melezlendiği düşünülen renk ve desenler dışında neredeyse her tüy rengi, çoğu dernek tarafından kabul ediliyor. En çok görülen renkler sarı, mavi/gri, beyaz ve tekir renkleridir. Ben genellikle mavi/gri renkli kürklülerine denk geldim. Göz renkleri ise, kürklerinin rengine göre değişkenlik gösteriyor.

Kısa tüylü Scottish Fold kedilerinin, sık ve yumuşak tüyleri vardır. Bütün vücudundaki tüyler eşit uzunluktadır.

Uzun tüylülerin (Highland Fold) ise uyluklarında, patilerinin arasında, kulaklarında ve kuyruklarındaki tüyler çok daha uzundur ve en çok düğümlenen kısımlardır.

Scottish Fold yavruları

Her doğumda ortalama 5 yavru dünyaya gelir.

Yavruların hepsi normal kulaklarla doğar ve üçüncü haftadan sonra kıvrılmaya başlar. Genellikle yavruların yarısı kıvrık kulaklıyken yarısının kulakları normal olur.

Enerjik bir ırk olduğu için yavruyken yaramaz olabilirler. Gün içinde olabildiğince ilgilenip, oyunlar oynarsanız enerjisini atmasına yardımcı olabilirsiniz. Böylece, gece siz uyumaya çalışırken etrafta çılgınlar gibi koşturan bir kedi görme ihtimaliniz azalır.

Yavruyken ellerinize ya da ayaklarınıza saldırarak oyun oynamaya çalışıyorsa kedi oltasını mutlaka denemenizi öneririm.

Bebekliğinde elinize dişlerini geçiremediği için sesinizi çıkarmayıp bu davranışı onaylarsanız yetişkin olduğunda da bunun bir oyun olduğunu düşünmeye devam edip çok daha sert bir şekilde oynamaya başlar. Bu nedenle, ne kadar sevimli görünürse görünsün, sizi ısırmasına müsaade etmeden, ilgisini farklı yöne çekerek oynaması için çaba harcayın.

Benim gözlemlediğim kadarıyla, çıngıraklı toplar ve kuyruk kısmına tüy takılan fareler, genelde çoğu kedinin ilgisini çeken oyuncaklardan.

Aktif kediler oldukları için lazer oyuncaklar da listenize girebilir. Lazer oyuncak kullanırsanız hem sizin hem de kedinizin gözlerine dikkat etmeyi unutmayın.

Scottish Fold bakımı

Tüy bakımı

Eğer kediniz kısa tüylü bir Scottish Fold ise, tüylerinin çok fazla bakım ihtiyacı olmaz. Buna rağmen çok sık tüy yapısına sahip olduğu için haftada bir veya iki kez düzenli olarak taranması gerekir. Bu miktarı mevsim geçişlerinde arttırmak isteyebilirsiniz.

Kediniz uzun tüylüyse, haftada iki ya da üç kez taranması gerekir. Eğer yeterli sıklıkta taramazsanız tüyleri matlaşır, derisini çekip canını yakar. Bir kere düğüm olduktan sonra açması mümkün olmadığı için tüylerini kestirmeniz gerekir.

Sağlıklı ve parlak tüyler için paslanmaz çelik taraklardan kullanabilirsiniz. Kedinizin tüy uzunluğuna göre farklı tiplerde taraklar olduğu için satın alırken bu detaylara dikkat etmenizde fayda var.

Aynı zamanda, tüy dökülmesini azaltabilen vitamin takviyeli macunlar ve/veya yuttukları tüylerin bağırsak yoluyla atılmasına kolaylaştıran macunlardan kullanırsanız mevsim geçişlerini biraz daha yumuşak geçirebilirsiniz.

Scottish Fold kedileri insanların müdahalesiyle günümüze kadar geldiği için bazı şeyleri kendi başlarına tam anlamıyla yapamayabilir. Sokak kedisinin tüyleri, onun yalayarak açabileceği uzunluk ve yapıdadır. Ama uzun tüylü Scottish Fold ve İran kedisi gibi ırklarda yeterli bakım alamazlarsa tüyleri matlaşır ve keçeleşir. Bu nedenle sizin düzenli olarak taramanız, kedinizin bakımının vazgeçilmez parçalarından biridir.

Ev kedileri, sokaktaki kediler gibi mevsim geçişlerini net bir şekilde yaşayamadıkları için tüy dökme süreleri zamana yayıldığı için çok daha uzun sürebilir.

Eğer kedinizi yaz aylarında tıraş ettirmeyi düşünüyorsanız dikkat etmeniz gereken birkaç husus var.

Tüylerini çok kısa kestirmek, derisini güneş ışınlarına karşı savunmasız kalması anlamına gelir ve derisinde güneş yanıkları oluşabilir. Tüyleri sayesinde sıcak hava direkt olarak teniyle temas etmesini engelliyor. Yani aslında tüyleri onu serin tutan en önemli unsur diyebiliriz.

Ayrıca, maalesef birçok kedi –özellikle uzun tüylü olanlar, tüyleri traş edildiğinde depresyona girebiliyor. Eğer tüylerini düzenli tarayıp, küçük düğümler oluştuğunda da makasla dikkatli bir şekilde kesebiliyorsanız, traş ettirmenizi tavsiye etmem.

Bir önemli detay da; kedilerin traş edilirken az da olsa bir miktar sedatifle uyutuluyor olması. Bazı kedilerin, özellikle de yetişkin/yaşlı kedilerin vücudu bu ilacı tölare edemeyip ayılamadıkları olabiliyor. Kedim 6 yaşındayken hiçbir sağlık sorunu olmamasına rağmen böyle bir sorun yaşadı. Bazı iğneler yapıldı ve bir süre oksijen verilmesi gerekti. Geç kalınsaydı ya da tekrar veterinere götürmeseydim kurtaramayabilirdik. Bu nedenle, kedinizi traş ettirmeniz gerekiyorsa uyutmadan yapan bir yer bulmanızı tavsiye ederim.

Göz temizliği

Kedinizin gözlerinin kenarlarını nemli temiz bir bez ya da pamukla temizleyebilirsiniz. Göz çevresinde kurumuş yerler varsa, pamuğun nemiyle yumuşatıp nazikçe temizlemeye özen gösterin.

Her iki göz için de ayrı pamuk kullanmayı unutmayın. Eğer gözün birinde enfeksiyon varsa diğerine de bulaştırabilirsiniz.

Beslenme

Eklem rahatsızlıklarına yatkın oldukları için, fazla kilo alıp eklemlere binen yükü arttırmamak adına her zaman dikkatli olmak gerekiyor.

Eklem sağlığı için özel olarak üretilen mamalardan tercih edebilirsiniz. Genel olarak, Scottish Fold kedisi için yüksek protein ve düşük karbonhidrat içerikli mamaları tercih etmenizi öneririm.

Mideleri hassas olduğu için karbonhidratı sindirmekte problem yaşayabilirler. Tahıl ve patates gibi besinlerin olmadığı mamaları almaya çalışın.

Yapıları gereği yuvarlak hatlara sahip olduğu için fazla kilolu olduklarını anlamakta diğer kedilere göre gecikebilirsiniz. Obezite gibi problemler yaşamamak için porsiyonları kontrollü bir şekilde vermeye özen gösterin.

Her ne kadar uzun zamandır evimizde yaşamaya alışık olsalar da, kedilerin ataları çöllerden geldiği için su ihtiyaçlarını yemeklerinden almaya alışıktır.

Evde beslenen kedilerin besinlerinin çoğunu kuru mama oluşturduğu için ileri yaşlarda ortaya çıkabilen böbrek problemlerini bazı uzmanlar, doğalarına aykırı olduğu düşünülen kuru mamayla beslenmeye bağlıyor.

Kedinize çiğ beslenme diyeti için her gün taze olarak hazırlanan çiğ yemek hazırlama imkanınız yoksa –ki çoğu kişinin böyle bir zamanı veya imkanı olmuyor, yapabileceğiniz en önemli şey kedinizin içtiği su miktarını yakın takibe almak.

Düzenli olarak su kabını yıkayın ve suyunu her gün yenileyin. Evde birden fazla su kabı bulunması, daha sık su içmesine yardımcı olur. Mamasıyla su kabını yan yana koymaktan kaçının.

Tırnak bakımı

İki haftada bir ya da çok uzadığını düşündüğünüz zaman tırnaklarını kesmeniz yeterli olacaktır.

Eğer kedinizi dışarı çıkarıyorsanız o zaman tırnaklarını kesmemenizi öneririm. Kaçması ya da kendini savunması gereken bir durumda onu zor duruma düşürebilir.

Ama dışarı çıkmıyorsa, veteriner hekiminizin gösterdiği şekilde düzenli olarak kesmenizde fayda var. Ben doğru zamanı gelip gelmediğini kedimin koltukları tırmalarken verdiği zararın boyutlarından anlıyorum.

Diş bakımı

Her kedide olduğu gibi düzenli olarak dişlerinin fırçalanması, dişlerinin daha uzun süre sağlıklı kalmasını ve ileride yapılması gerekebilecek operasyon ihtimallerini azaltır.

Yavruyken dişlerini temizlemeye başlamanız onun da bu eyleme alışmasını ve daha az karşı koymasını sağlar.

Dişlerini fırçayla temizleyemiyorsanız tabletler kullanabilirsiniz.

Kedinizin ağzından kötü bir koku geliyor ya da yemek yerken zorlanıyor gibi görünüyorsa mutlaka veterinerinize danışın. Diş taşı ya da ağız içi enfeksiyonlar için tıbbi müdahale gerekebilir.

Kulak bakımı

Kulakları kıvrık olduğu için, normal kulaklara göre daha fazla kir birikir. Kendi başına kulaklarını temizlemesi mümkün olmadığı için haftalık kontrollerin yanında her ay mutlaka dikkatlice temizlemeniz gerekir. Hem kısa hem de uzun tüylü türleri için de dikkat edilmesi gereken, bakımlarında atlanmaması gereken bir detaydır.

Kulaklarını her hafta mutlaka kontrol etmenizi öneririm ama bu her hafta temizlemeniz gerektiği anlamına gelmiyor. Kulaklarını sadece kirli göründüğünü düşünürseniz temizleyin.

Kediniz thight fold denen üç kıvrımlı kulak tipine sahipse, kulak bakımı konusunda çok daha özenli olmanız gerekir.

Kum kabı seçimi

Birçok hastalığın belirtileri için kum kabını kontrol etmeniz yeterli olabilir. Kumunu gün aşırı temizlemeye özen gösterin.

Kum kabının yerini değiştirmemeye çalışın ve değiştirirseniz de kedinize yeni yerini gösterin. Bazı kediler yer değişikliğinden strese girip tuvaletini kum kabının eskiden durduğu yere yapmaya devam edebilir.

Kum kabının evde uygun bulunduğu yer genelde banyo oluyor. Düzgün bir havalandırması yoksa ve çok fazla nem/buhar oluyorsa içeriye kumun kokusu hapsolabilir. Bunun için kabın bulunduğu alanı mümkün olduğunca havalandırmanızı öneririm.

Eğer kapalı kum kabı almayı düşünüyorsanız, önce üst kısmını takmadan bir süre kullanmasını sağlayın, ona alıştıktan sonra üstünü takıp kapısını takmadan kullanmasını sağlayarak alışması için zaman tanıyarak süreci kolaylaştırabilirsiniz. Kum kabına rahatça girip çıkmaya başladıktan sonra son aşama olarak kapısını takabilirsiniz.

Scottish Fold ırkı kedilerde sık görülen sağlık sorunları

Çoğu ırkta olduğu gibi, bu kedilerde de dikkat edilmesi gereken bazı kalıtımsal hastalıklar vardır.

Bu kedilerin, Scottish Fold Eklem Hastalığı diye de geçen Osteochondrodysplasia (OCD)’ya yatkınlıkları vardır. Bu rahatsızlık genellikle bilekleri, dizleri ve/veya kuyruğu etkiler ve hareketlerini oldukça kısıtlar. Romatizmal hastalıklara benzer. Hayat kalitesini ciddi oranda düşürebilir. Sürekli ilaç kullanması gerekebilir. Bazı durumlarda ağrılarını kesemedikleri için uyutmayı önerebilirler.

British Shorthair’de olduğu gibi Scottish Fold ırkı kediler de Polikistik böbrek hastalığının (PKD) sıkça görüldüğü gözlemlenmiş. Böbrek hastalıkları genellikle ileri yaşlarda görülmeye başlanır fakat her zaman dikkatli olmanızı tavsiye ediyorum.

Çok sancılı ve zor bir süreç olduğu için ne kadar erken farkına varıp tedaviye başlarsanız o kadar rahat edersiniz. Kedinizin kumu normalden ağır kokuyorsa ya da idrarını yapmakta zorlanıyorsa vakit kaybetmeden profesyonel yardım almanızı öneririm.

Yine aynı şekilde, Hypertrophic cardiomyopathy denen kalp rahatsızlığını da British Shorthair ırkıyla paylaşıyorlar. Bu hastalık, kalbin yeterince kan pompalayamamasından dolayı oluşan bir kalp yetmezliğidir. Nefes yetmezliği, baygınlık ya da aşırı hareketsizlik gibi belirgin ve ciddi semptomları vardır.

Daha önce de bahsettiğim gibi, bütün Scottish Fold kedileri düz kulaklarla doğar ve üçüncü ve dördüncü hafta arasında öne doğru kıvrılmaya başlar.

Bu kıvrılmanın nedeni, kıkırdak doku özründen kaynaklanmakta. Kıkırdak doku zayıf olduğu için kulağı düz tutacak kadar güçlü olmuyor ve bir çeşit deformasyon olarak öne doğru eğiliyor. Bu sorun dominant bir genden kaynaklandığı için çiftleşecek çiftlerde sadece birinin kıvrık kulaklı olması çok önemli. Eğer yavrular iki ebeveynden de bu geni alırsa (homozygous folds) kıvrık kulaklı olma ihtimalleri artıyor ama sakatlık ve kemiklerde büyüme gibi iskelet sisteminde deformasyonların görülme riski de aynı oranda artıyor.

Biri kıvrık kulaklı, diğeri düz kulaklı anne-babadan ise genelde yavruların yarısı kıvrık kulaklı oluyor. Scottish Fold kedilerinin kıvrık kulaklı olmayanlarına ‘straight’ deniyor. Genellikle straight kedileri, deformasyon ihtimalini arttırmadan kıvrık kulaklı yavru sayısını arttırmak için kullanıyorlar.

Scottish Fold kedi ırkı tarihi

Scottish Fold ırkı kedilerin kökleri 1960’larda İskoçya’daki bir ahırda haşerelere karşı avcı kedi olarak kullanılan beyaz kedi Susie’ye dayanıyor.

Bir çiftçi olan William Ross, komşu çiftlikte kulakları katlanmış gibi görünen kedi Susie’yle karşılaşmış ve bir yıl sonra William ve eşi, 1963 yılında Susie’nin yavrularından birini (adı Snooks) alıp normal kulaklı kedilerle çiftleştirerek üretmeye başlamış. British Shorthair kedisi, Scottish Fold’un gen havuzunu genişletebilmek için kullanılan ırklardan birisi olarak kayıtlara geçmiş.

Yavrularının çiftleştirilmesiyle bir genetik mutasyon ortaya çıkmış ve kulaklarını kıvrık yapan dominant gen sayesinde anne ve babadan sadece birisinin bu gene sahip olması, yavrularda da kıvrık kulak olması için yeterli olduğu keşfedilmiş.

Farklı ırklarla çiftleştirilen Scottish Fold ırkının, uzun tüylü ve kısa tüylü olarak iki ayrı türü oluşmuş. Uzun tüylü Scottishler aynı zamanda Highland Fold olarak da biliniyor. Irkın uzun tüylü türleri başlangıçtan beri olmasına rağmen 1980’li yılların ortalarına kadar resmi olarak kabul görmemiş.

Uzun Tüylü (Longhaired) Scottish Fold kedisinin ismi dernekten derneğe farklılık göstermekte:

• CFA’da Longhaired Scottish Fold diye Scottish Fold’un ayrı bir türü gibi,
• TICA, ACA, CCA ve UFO tarafından Scottish Fold Longhair olarak,
• CFF’de Longhair fold olarak,
• ACFA ve AACE için ise Highland fold olarak geçmekte.

Önceleri bu türe düşük kulaklı tavşanlara da dendiği gibi ‘lop-eared’ demişler ve Scottish Fold ismini 1966 yılında alana kadar bu şekilde anılmış.

Ross ailesi, bu sıradışı kedileri kayıt altına aldırmak için uğraşmış ve 1960’lı yılların sonunda Governing Council of the Cat Fancy (GCCF) tarafından kabul ettirmeyi başarmış. Irkı kayıt altına aldıktan sonra, genetikçi Pat Turner’ın yardımlarıyla üretime başlamış.

Üretimin ilk üç yılında, 42 tanesi kıvrık kulaklı, 34 tanesi normal kulaklı olan 76 yavru dünyaya gelmiş.

Fakat 1970’li yılların başlarında GCCF, Scottish Fold kedilerini kulak şekillerinden kaynaklı enfeksiyon, parazit ve sağırlık gibi sağlık endişelerinden dolayı kaydetmeyi bırakma kararı almış. Bu kıtada yavaşlayan popülariteye rağmen Scottish Fold ırkı, Kuzey Amerika’da her geçen gün daha çok talep edilmiş ve Amerika’da kazandığı popülariteyi dünyanın hiçbir yerinde yakalayamamış.

1971 yılında Dr. Neil Todd tarafından Amerika’ya doğal mutasyonlarla ilgili yaptığı araştırma için Snooks’un üç yavrusu ithal edilmiş. Bu kedilerden birinin yolu Pennyslvania’daki Salle Wolfe Peters’la kesişmiş ve Amerika’da ırkın yetiştirilmesinden sorumlu kişi olduğu düşünülecek kadar bu ırkın yayılmasına etkisi olmuş. 1970lerin ortasında, çok hızlı bir şekilde çoğu kedi derneği tarafından kabul görmüş.

Daha sonraki Scottish Foldların üreme programlarında gen havuzunu genişletebilmek ve daha sağlıklı yavrular elde edebilmek için British Shorthair’den sonra American Shorthair, Exotics ve Burmese ırkı da bu sürece dahil edilmiş.

1978 yılında, dünyada soylu kedi kayıtları yapan en büyük derneklerden biri olan Cat Fanciers’ Association (CFA), Scottish Fold ırkına şampiyonluğu vermiş. Kısa süre içinde, bütün kedi toplulukları tarafından kabul gören bir ırk haline gelmiş ve Amerika’nın en popüler kedileri arasında yerini almaya başlamış. Şu an, CFA’nın en popüler sekizinci kedisi olarak ününü korumaya devam ediyor.

Scottish Fold sahiplenme

Kedinizin sağlıklı olmasını ve sizinle uzun bir ömür geçirmesini istiyorsanız araştırmanızı çok iyi yapmalısınız.

Kulaklarının bu şekilde durmasına neden olan genin aynı zamanda onun sağlığını olumsuz yönde etkileyebilen bir mutasyon olduğunu unutmayın. Gelecekte kalıtımsal bir sorun çıkması durumunda, uzun süreli veteriner masraflarını maddi olarak karşılayamayabilirsiniz.

Bu ırkın yatkınlıklarını, karakterini, fiziksel özelliklerini ve genel olarak ihtiyaçlarını önceden araştırırsanız, iyi bakım ve düzenli veteriner kontrolleriyle ortalama 11-15 yıl sağlıklı bir ömür sürmesine yardımcı olabilirsiniz. Scottish Fold ırkını tercih etmeyi düşünüyorsanız anne-babayı görmeniz gelecekte çıkabilecek problemlere karşı önemli bir adım olacaktır.

Kıvrık kulaklar hala nadir rastlanılan bir mutasyon sayılır. Her kıvrık kulaklı kedinin yavrularının da kendisi gibi olacağının garantisi olmadığı için bu kedilere talep oldukça fazladır ve üreticilerde uzun bekleme listeleri olabilir.

Petshoplar’dan uzak durmanızı öneririm. Kedi ve köpeklerin petshoplarda satışının yasaklanması için yıllardır hayvanseverlerin mücadelesi devam ediyor. Aç ve susuz bırakılan, sevimli görünsün diye annesinden erken ayrılan hayvanların zulmüne destek olmayın lütfen.

Aynı şekilde, bu ırkın hassasiyetleriyle ilgili bir bilgisi olmamasına rağmen elinde bu çok talep gören ırk var diye evde kedileri bilinçsizce çiftleştirip satan insanlara da itibar etmeyin. Evet, belki çok daha uygun bir meblağ karşılığında alabilirsiniz ama sonrasında ortaya çıkabilen kalıtımsal hastalıkların tedavileri için sürekli yapılan testler, tedaviler ve diğer masraflarla aradaki farkı katbekat ödeyebilirsiniz. Bir veterinere danışırsanız sizi güvenilir üreticilere yönlendirebilir.

Kedinizi aldıktan sonra hemen veterinere götürmenizi tavsiye ederim. Hem olası sağlık problemlerini tespit etmek için hem de bir an önce aşılarına başlanması açısından önemli. Kimliğini çıkartıp aşılar için takvim oluşturmak da takip açısından süreci kolaylaştırır.

Eğer yavru alacaksanız, 12-16 haftadan önce yavruyu anneden ayırmamaya özen gösterin. Tüm canlılarda olduğu gibi, kedilerde de anne sütü bağışıklık için çok önemli.

Özellikle de çocuklu bir eve getirilecekse, annesi ve kardeşleriyle olduğu sürede insanlarla da sosyalleşmiş, uyumlu bir yavru sahiplenmenizi öneririm.

Daha önce kedi baktıysanız veya sabırlıysanız kedinizin davranışlarını düzeltmek için uğraşmak mümkün olabilir fakat çocukların olduğu bir yerde sürekli gözetim altında tutmak genellikle oldukça zor, hatta imkansıza yakın bir durum. Bu nedenle ailenize ya da size en uygun karakterdeki kediyi seçebilmek adına, kedi almadan önce bir süre birlikte vakit geçirmenizi öneririm. Bazen çok uyumlu bir kediyle enerjiniz tutmayabilir, bazen de herkesten kaçan, korkak bir kedi size anında güvenebilir.

Kedinizi eve getirmeden önce bütün eşyaları almaya çalışın. Kum kabı, kedi kumu, mama, mama kabı ve su kabı gibi mutlaka olması gereken şeylere öncelik vermenizi öneririm.

Çeşitli oyuncaklar, ödül maması, yatak gibi malzemeleri ise ikinci aşamada alabilirsiniz. Bunları alana kadar evde kendi imkanlarınızla yatak ve oyuncak yapabilirsiniz ama bunları yaparken kedinizin parçalayıp yutamayacağı şeyler kullanmaya dikkat edin.

Evinizdeki bitkilerden hangilerinin kediler için güvenli, hangilerinin tehlikeli olduğunu kedinizi eve getirmeden önce kontrol etmeyi unutmayın. Çok masum olduğunu düşündüğünüz bitkiler zehirli olabiliyor. İlgisini sizin bitkilerinizden uzaklaştırmak için kedi çimi alabilirsiniz.

Hala nadir rastlanan bir ırk olmasına rağmen sahiplendirme ilanlarına bakmanızı öneririm. Sahibinin vefatı, boşanma, şehir değişikliği ya da ekonomik durumdan dolayı kedilerine yeni yuva arayan her gün yüzlerce insan yeni ilan açıyor. Son bir hafta içerisinde iki Scottish Fold sahiplendirme ilanı gördüm.

Bazı kediler sosyal ve oyuncu bir kişiliğe sahip olsalar da başlarına gelen olaylarla kişilikleri tekrar şekillenebiliyor. Bir arkadaşım üçüncü kez ev arayan bir Scottish Fold’u sahiplenmişti. Sürekli olarak terk edilme hissini yaşadığı için strese girmiş ve yabani sayılabilecek kadar insanlardan uzak durur hale gelmişti.

Bir başka arkadaşımdaysa hiç travma yaşamamış, evde doğup büyümüş bir Scottish Fold vardı ve siz kucağınızdan indirene kadar asla yerinden kıpırdamazdı.

Irkındansa, hayatta karşılaştıkları olaylar kedilerin kişiliklerini şekillendirebiliyor. Bu nedenle burada yazan özellikleri değişmez maddeler olarak düşünmeyin lütfen.

Bunları biliyor muydunuz?

• Bütün Scottish Fold kedilerinin ortak atası Susie’dir.
• Scottish Fold kedileri 1971’de Avrupa’da yapılan kedi yarışmasına, uzuvlarda oluşan deformasyonlar ve kulak problemlerine duyulan endişe nedeniyle kabul edilmemiş ve üretiminin durdurulması teklif edilmiş, fakat Amerika’ya ithal edildiği için oradaki üretimi durduramamışlar ve böylece ırkın devamı sağlanmış.
• Peter Gethers’ın The Cat Who Went to Paris romanında kendisini ve Scottish Fold kedisi Norton’ı anlatır.
• 1999 yılında People dergisinde, Norton için bir anma sayfası hazırlandı.
• People dergisinde “Dünyanın en pahalı 13 kedisi“listesinde 10. sırada Scottish Fold’u görebilirsiniz.
• Japonya’da yaşayan ve internetin en ünlü kedilerinden biri olan Maru da bir Scottish Fold. Videoları toplamda 300 milyondan fazla izlenmiş.
• İronik bir şekilde, Scottish Fold kedileri kendi ülkelerinde bir ırk olarak kabul edilmiyorlar. Bunun nedeni; katlı kulakların kulak enfeksiyonuna, sağırlığa ve/veya kıkırdak dokuyla ilgili problemlerinden kaygılanılması.
• Nisan 2017’de çıkan bir BBC haberine göre Britanyalı bir veteriner derneği, Taylor Swift ve Ed Sheeran gibi ünlülerin bu kedilerle fotoğraflarını paylaşmasıyla gittikçe popülerleşen Scottish Fold’un üretiminin durdurulmasını önerdi.

Hazal